hər şeyi yoxlamaq

1. sifariş başlıqları arasında gördükdə əlim ayağım əsməyə başladı. düşmənim, eyni zamanda əzəli dostum. obsessiv dünyanın ən önəmli qanunu - hər şeyi yoxlamaq.
limitsiz narahatlıq şəxsdə xronik hal alarsa 24 saat əhatədə var olan hər şeyin yolunda getməmək ehtimallarını dəf etməklə keçirəcək, ən pisi bunun fərqində belə olmayacaq.
mamanı itirdikdən sonra şiddətli hal alan hər şeyi yoxlamaq pozuntusu, iradə tərbiyəsinə güc verdikdən sonra minimallaşdıra bildiyim cəhənnəm əzabımdır. travma, kədər, öhdəsindən gəlinə bilməyən məsələlərin fikrini çəkmək, overthinking, qayğı kimi faktorlardan alovlanan həyatı zəhər edən ritual davranışlardır.
zəncirvari artaraq güclənən yoxlanışlar bir həddən sonra sinirləri alt-üst edir, evdən çıxmaq uzunca bir vaxt alır, gözlərini bağlayıb yuxuya gedənə kimi etdiyin zənnlər panik atak yaradır və özünü qalxıb yataqda oturmuş halda tapırsan.
bu yoxlanışlarımı kateqoriyalara ayırsam 1. görünüşüm 2. sevdiklərimi gözləyən təhlükələr 3. məişət 4. məni gözləyən təhlükələr 5. iş yerim 6. batil inanclar və s. uzanıb gedər. bütün bunların gəlib çıxdığı bir ortaq şey var o da yoxlamaqdır. sanki nəzarət bacarığımla həyatımı, həyatıma daxil olan insanları və özümü stabil xəttdə saxlaya bilərəm. bir növ supergüc kimi bir şey. zamanla narahatlıq və qorxular çoxaldıqca fərqinə varırsanki bu bir lənətdir.

ən sonuncu qeyd etdiyim batil inanc elə bir şeydir ki, uşaqlıqdan beynimə qazınmış bəzi məsəllər - "iş bir dəfə düşür" , "ehtiyat igidin yaraşığıdır" hər tərs gedən işdə vicdan sızlaması hiss etməyimə, məsuliyyəti və günahı özümdə görməyimə səbəb olub. sanki baş vermək ehtimalı olan kiçik bir problem mənim ətrafımdaki hər kəsə ciddi zərər vuracaq. atam mənə uşaq kimi yox, yaşıdı kimi davrandığı üçün aylıq xəta sayımın doğru sayımdan az olması üçün hər şeyi yoxlamaq instinqi və uzaqgörənliyi inkişaf etdirməli olmuşam.
- gündəliyimi çantaya qoydum? aha, burdadı. müəllim acıqlanmayacaq.
- iki gün sonra inşa yazacağıq əvvəldən hazırlaşmalıyam, unutmamaq üçün əlimə işarə ;
- saatı tez-tez yoxlayım, mənə deyilən saatdan gec qayıtmayım, papa mənə güvənir, onu incitməyim.
siyahını uzatmaq olar, bu xırda mükəmməlliyətçi davranışlar, razılıq və rahatlıq verən rutin yoxlamalar balaca kinni üçün həyatını stabil cığırda aparmağın ideal yolu idi. hər şey elə bu lənətli məsəllərdən başladı.

görünüşümlə bağlı yoxlamalar aşırı dərəcədə vaxt alan və məni tanıyan insanlar tərəfindən qəribə baxışlara məruz qaldığım, "bu uşaqda riyaziyyat üzrə şəhər birincisi olacaq baş yoxdur axı" fikirləri ilə sosial çevrədən kənarlaşdırıldığım absurdluqda idi. hər 15 dəqiqədən bir corablarımın eyni bərabərlikdə olub-olmadığı yoxlayırdım. hətta yadıma gəlir olimpiadaların birində barmağımın kənar ətləri qabıqlanıb deyə qələmi yerə qoyub onları soymağa başlamışdım. qələmi tutarkən əlim də qəşəng görünməli idi. digər əlimi də bir neçə dəqiqə yoxlamışdım, təmiz olub olmadığından əmin olmaq üçün. yeniyetmə qızların qaşlarının alınmasına ətrafda əxlaqsızlıq kimi baxıldığı dövrlərdə qaşlarımın eyni bərabərlikdə olmağını yoxlayırdım, vaxtımı güzgü qarşısında keçirib dəqiqliklə hər detalına baxırdım. indi fikirləşəndə özü-özümə sual verirəm ki o qədər dərsi, kitabı, əlavə məşğuliyyətləri necə çatdırmışam?! bu qədər obsessiv hərəkətlərin və yoxlanışların arasında necə yorulmamışam, bezməmişəm.

sevdiklərimi gözləyən təhlükələri aradan qaldırma yoxlanışları ailənin kədərli sakini anamla bağlıdır. anam autizm xəstəliyinə görə hiss və davranış olaraq anlaşılması qəliz insan olduğundan, onu qorumaq üçün daha fərqli rutinlərim var idi. məsələn, anam duşda olanda heç bir işlə məşğul olmayıb onun təhlükəsizliyini güdürdüm, ariston balkonda idi, suyun dərəcəsini yoxlayırdım. mama işdən evə 5 dəqiqə gec gələrsə, dəfələrlə zəng edirdim. bir yazar nənəsinin yatarkən nəfəsini yoxladığından yazmışdı, bax mən həmin yoxlanışı anam üçün edirdim. hətta o qədər möhkəm yatırdı ki, bəlkə də heç vaxt xəbəri olmadı mən onun sinəsinə başımı qoyub ürək döyüntülərinə qulaq asırdım. yerimə uzananda elə bilirdim yuxuda öləcək, yenidən yanına qayıdırdım. nəyəsə ehtiyacı olarsa mənə səslənə bilməz və ona vaxtında kömək edə bilmərəm deyə gecələri özümü bildim biləli oyaq keçirmişəm. ən pis hal onda yaranırdı ki, atamla anam sözləşəydilər. anamı tək qoya bilmirdim ki, birdən özünə qəsd edər, yediyini, içdiyini yoxlayırdım, otaqda nə etdiyini tez-tez yoxlayırdım. eyni zamanda atamı tək qoya bilmirdim, onu yoxlamaq üsulum daha kənardan, səssizcə baş verirdi. sözləşməklərinin şiddətindən aşırı məsuliyyət hiss edirdim, özümə yeni vəzifələr verirdim. söz-söhbət nədən yaranırdısa, həmin səbəbləri ortadan qaldırmaq üçün titizliklə yoxlanış prosesləri aparırdım.
- papa işdən əsəbi gəlsə corabları burdadı, çayı hazırdı, sırf dalaşsın deyə filan filan sualları versə, yatışdırmaq üçün bunu bunu deyəcəm.
çox vaxt alınmırdı, evi ideal vəziyyətə gətirsəm belə, hər problem olacaq şeyi yoxlayıb aradan qaldırsam belə o dava mütləq qopurdu. gələn səfər daha güclənmiş yoxlanışlarımla özümü səfərbər edirdim. anama olan sevgimdən etdiyim yoxlamalar məntiqdən kənar, bir növ xəstəlik olsa da, müəyyən dərəcədə faydasını görmüşəm. anamın covid olmağını yoxlanış xəstəliyim sayəsində təsbit etdim. və ardıyca gələn bir illik xəstəlik günlərində halı daha da pisə getdikcə yoxlamalarımın dozu artdı. yaralarını yoxlamaq, yemək saatını yoxlamaq, şüurunun özündə olub olmadığını yoxlamaq, qorxmasın deyə işığın yanıq qaldığını yoxlamaq, altını yoxlamaq, məni xatırlamağını yoxlamaq. ən çətin yoxlanış bu idi, məni xatırlamağını yoxlamaq. uşaqlıqdan bəri övladı kimi sevdiyi anasına "mənim adım nədir?" sualını verib cavabından dərmanların təsirini yoxlamaq çox ağırdı. elə bir ağırlıqdı ki, gedib qazı yoxlayırsan, sabah üçün bişirəcəyin yeməyin tərəvəzlərini yoxlayırsan, çaynikdəki suyu yoxlayırsan, halbuki eyni şeyləri bir az əvvəl yoxlamışdım. içimdəki səs mənə gülür ki, indi təhlükə düz burnunun dibindədi, heç nə edə bilmirsən. yoxlamaqla da alınan iş deyil. həmin saniyə telefonu götürüb həkimlərə zəng edirdim, başqa dərmanlar yoxlayaq, mesajları yoxlayırdım, elə bil allahın özü mənə sms göndərəcək, bir yol tövsiyyə edəcək və mən yenə günün qəhrəmanı olacam.
qısası,təkcə bir dəfə yorğunluqdan yatıb qaldım, mamanı yoxlaya bilmədim, onda da anam dünyadan köçdü.

qəribə bir keçid elədim yoxlanışla bağlı takıntıma. həmin saniyədən sonra yoxlamaq istəyim get-gedə sönür kimi oldu, elə bil fəza boşluğunda idim. nə bir təhlükə var idi, nə rutin, nə də bir şey. həmin günə qədər məsuliyyətini hiss elədiyim şeylər, məsəllər, batil inanclar, səliqə və gözəllik yoxlanışlarım, aylıq müsbət pointlərim heç bir önəmi qalmamışdı. sadəcə aldadıcı tərəfi o idi, sevdiklərimə qarşı olan təhlükələrdən qorumaq yoxlanışlarım birə yüz artmışdı. bunu panik qasırğaları gələndə başa düşdüm.

sezonda papa yüngül qripə tutulsa mənim əlimdən evdən qaçmaq istəyir. yaxın uşaqlarla sözüm düşsə, haqlı olduğum halda ilk mən barışıram, birdən başlarına iş gələr küs olduğumuzda, xəbər tutmaram, kömək edə bilmərəm. belə olanda zəng edib rahat yoxlaya bilirəm.
sevdiyim insanların xoşuna gəlməyəcək şeylərin baş verməməsi üçün olası hər ehtimala öncədən müdaxilə edib yenə yoxlayıram.

iradənin güclənməsi, rutin yoxlanışlardan xilas olmaq üçün bolluca sual-cavab seansı etmişəm özümə. sualı vermişəm, cavabını da yazmışam.
işdən evə qayıdarkən papanın təhlükədə olması evdə olduğundan daha təhlükəlidir. bunu idarə edə bilmərəm.
ümumiyyətlə, heç nəyi idarə edə bilmərəm. qəlbimi çıxarıb sevdiyim insanların sıfır təhlükədə yaşaması üçün cadugər tilsiminə verərdim, bilirəm ki bu mümkün olsaydı yenə də yoxlamaqla idarə olunmayacaq hadisələr baş verəcək.

idarə altına almağımla həyat kalitemin artdığı lənətimlə tam vidalaşa bilməyəcəm, bilirəm. həmin lənətlə doğmalaşmışam. tam qopmaq istəmirəm.
sifarişi verən: Derek

2. Tək yaşamağa başladıqdan sonra məcburiyyət halına çevrilən vəziyyətdir.

3. oğlanlardakı ən pik nöqtəsi penisi hər dəliyə soxmağa çalışmaqdır.

hər şeyi yoxlamaq

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!